Nói đến Lào ngay lập tức người ta liên tưởng đến một đất nước triệu voi (Theo tiếng Lào Lạn xạng có nghĩa là Triệu voi). Ấy vậy mà sau gần 4 năm sống và làm việc ở đây, tôi chẳng được một lần chiêm ngưỡng ông tượng nào. Có lẽ tôi chỉ ở một vùng biên giới nghèo và lạc hậu chăng?
Phải thú thật rằng tôi là một người say xe nên mỗi khi có việc đi đâu bằng ô tô là tôi rất ngại. Tôi nhớ có lần khi mới vào làm tại cơ quan mới, sếp hôm đó bay đi Viêng Chăn, xe cơ quan đưa sếp đi, tôi cũng lanh chanh đưa tiễn. Chỉ trụ lên đến Nội Bài, còn từ đó về Hà Nội tôi nằm thẳng cẳng và say đứ đừ cho đến mấy ngày sau đó. Tôi đâm lo vì sếp thông báo sắp tới đi sang Xiêng Khoảng (nơi tôi sẽ làm ở đó) phải đi bằng đường bộ. Nhưng tôi vẫn kiên quyết đi cho dù bố tôi hết sức can ngăn. Nào là tôi là chị lớn trong nhà nên ở nhà giúp đỡ bố việc cơm nước, nào là đi sang nơi rừng rú như thế nguy hiểm, rồi dễ bị sốt rét... Tôi thì nghĩ đơn giản hơn nhiều mặc dù trông tôi già hơn so với cái tuổi 22 hồi đó. Tôi quyết định thử sức mình.
Hành trình của đoàn chúng tôi gồm 3 người ( 1 lái xe, 1 kế toán (ở Thanh Hóa luôn) và tôi 1 phiên dịch), bắt đầu từ Hà Nội vào một ngày đầu tháng 11 năm 1998. Đoàn nghỉ tại Thanh Hóa một đêm vì 1 người trong đoàn nhân tiện về qua nhà để chuẩn bị đi xa. Híc, hai người này cũng buồn cười lắm. Một người khi gặp mặt tôi trông cũng đứng tuổi, khoảng ngoài 40 nhưng chưa đến nỗi già lắm, tôi gọi anh xưng em. Ông í lại gọi tôi bằng cháu.Ừ thì thích thế nào gọi thế. Chú thì chú. Còn người kia, tôi chỉ gặp qua điện thoại nên để cho chắc cú tôi gọi luôn bằng chú. Sau này khi làm việc với 2 "chú" này tôi mới biết tuổi, chỉ hơn tôi chút thôi. Chính cái việc gọi này mà cho đến bây giờ nhiều khi cũng thấy khó sửa và cả khó xử nữa.
Càng đi gần đến biên giới thì đường đi càng xấu. Quốc lộ 7A từ Diễn Châu lên đến cửa khẩu Nậm Cắn dài khoảng 290km thì có đến phân nửa là đường đồi núi. Con đường như con rắn dài uốn lượn trên các lưng chừng núi với các khúc cua tay áo làm cho khách bộ hành cảm giác nôn nao khó chịu vì bị lắc lư hết đưa về bên phải lại bị đẩy sang trái. Rút kinh nghiệm sau lần say xe lần đưa sếp đi sân bay, để chuẩn bị cho chuyến đi này hành trang của tôi còn có thêm cả mấy gói ô mai chua chua cay cay nữa. Trộm vía lần đó tôi không hề bị say xe tí nào mà còn hết sức tỉnh táo, không biết có phải tại sự háo hức của chuyến đi xa hay tại nhờ mấy gói ô mai kia nữa...
Qua biên giới thì trời đã về chiều. Khí hậu miền rừng núi cộng thêm hơi sương trắng lan tỏa trong gió bay là là trước mũi xe. Một cảnh tượng thật đẹp! Mở cửa xe tôi có thể hít thấy mùi sương ẩm ướt, cái lạnh se se và cái tinh khiết của núi rừng chiều dù chưa hẳn đã vào đông. Tôi được biết từ biên giới vào đến nơi BĐH đóng quân còn 130km nữa. Tôi dù tỉnh nhưng cũng thấm mệt vì quãng đường dài và chưa từng đi xa đến thế, cảm thấy lâu. Tôi bắt đầu đếm các cột km còn xuất hiện trên đường cho dù cột còn cột mất . Đây là con đường mà chúng tôi sẽ làm trong thời gian sau đó. Con đường đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều đoạn không còn là hình của con đường nữa, nhiều đoạn cua gấp, nhiều đoạn lên dốc làm cho tôi ù hết cả tai, tay cứ nắm chặt vào ca bin để khỏi đổ vào người ngồi bên cạnh.
7h30 tối, chúng tôi mới đến Bản Ban, nghỉ ở đó để ăn tối. Tôi tò mò về món ăn của nước bạn. Hôm đó chúng tôi ăn xôi, thịt gà luộc và rau cải luộc. Không biết tại đói hay tại vùng đó khí hậu lạnh nên tôi ăn thấy rất ngon, thịt gà và rau cải cứ gọi là ngọt lịm. Sau này tôi mới biết là vùng này rau cải thường được trồng xen với cây ...thuốc phiện nên rất ngọt. Ở cách biên giới Nậm Cắn khoảng 15km trên địa phận đất bạn có hẳn một vùng rộng trồng toàn cây tạo ra chất gây nghiện này cao ngang ngực người lớn, trông rất quyến rũ vì hoa của loại cây này rất đẹp.
Ăn tối xong chúng tôi tiếp tục tiến về thị xã Phôn sa vẳn, thủ phủ của Tỉnh Xiêng Khoảng. Hơn 50km mà chúng tôi đi mất hơn 2 tiếng đồng hồ. "Chú" lái xe trước đây đã ở Lào rồi và cũng đã đi đường này rồi nên cũng thông thạo tuy rằng đi cách đó 5 năm. Hỏi đường một lúc, xe chúng tôi cũng tìm ra nhà BĐH đang trọ. Ra đón chúng tôi là một loạt nam thanh niên quần...đùi áo...lót. Mọi người hồ hởi tay bắt mặt mừng (vì họ đã quen nhau từ trước, còn tôi là quân thêm nếm). Một chú (đích thị là chú), đã nhường phòng của mình cho tôi. Đi cả ngày đường mệt mỏi tôi lăn ra ngủ với rất nhiều điều mới đang chờ tôi ở phía trước.
(Còn tiếp)
